Bir önceki yazımızda vurguladığımız; Türkiye Cumhuriyeti Devleti; Milli Enerji ve Maden Politikaları çerçevesinde; Yerli enerji üretiminin artırılması ile enerji maliyetlerinin düşürülmesi ve enerji arz güvenliğinin sağlanması; kaliteli ve kesintisiz enerji temini gerçekleştirilerek ve ülkenin refah seviyesinin yükseltilmesi! Yıllardan beri, ülkenin kronik bir sorunu haline gelen, enerjide dışa bağımlılığın azaltılması ile arz güvenliğine bağlı risklerin minimize edilmesi öngörülmekte, olduğuna yönelik yatırım ve projeler hakkında bir yazı kaleme almıştık!
Türkiye Cumhuriyeti Devleti Cumhurbaşkanı, Sayın Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde, Kabine Toplantısı sonrasında; Türkiye’nin nadir element sahalarından Eskişehir Beylikova’nın dünyanın Çin’den sonraki ikinci büyük rezerv alanı olduğunu! Burada ilk etapta, yıllık 1200 ton cevher işleyecek üretim tesisi kuracaklarını açıklaması, Nadir Element nedir ve özellikle de Savunma Sanayi ve diğer alanlarda ki kullanımı gibi sorular ve cevaplar, kamuoyu tarafından hem merak edilmiş ve hem de araştırması trend topic bir konu olmuştur!
Nadir toprak elementleri; lantanitlerle birlikte itriyum ve skandiyum elementlerinin oluşturduğu bir grubu kapsamaktadır! Lantanitler atom numaraları 57 den 71’e kadar olan ve kimyasal olarak benzer elementlerin oluşturduğu bir gruptur! Atom numarası 39 olan itriyum ve atom numarası 21 olan skandiyum da lantanitlerle benzer kimyasal özellikleri nadir toprak elementlerinin içine dâhil edilmiştir! Yerkabuğunda diğer minerallere oranla daha fazla bulunmadıklarından dolayı bu ismi almıştır!
Türk Devleti; Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK), 4 ve 57 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ile 2020 yılında kurulmuştur! Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü ve Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü’nü bünyesine alan Kurum; enerji, maden, iyonlaştırıcı radyasyon, parçacık hızlandırıcıları ve nükleer teknoloji alanlarında faaliyetlerini yürütmektedir!
Ülkemizin rekabet gücünü artırmak ve sürekli kılmak amacıyla faaliyet alanları kapsamında yeni ürünler üretmeyi, var olanları geliştirmeyi ve dünya lideri yapmayı görev kabul eden TENMAK; bilimsel araştırmalar yapmakta ve yaptırmakta, bu araştırmaları koordine etmekte, teşvik etmekte ve destek vermektedir!
Merkezi Ankara’da bulunan TENMAK bünyesinde, Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü, Bor Araştırma Enstitüsü, Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü, Temiz Enerji Araştırma Enstitüsü, Enerji Araştırma Enstitüsü Kurumun görevlerini yerine getirebilmesi için gerek duyulan koordinatörlükler, teknoloji transfer ofisleri, araştırma geliştirme merkezleri, eğitim ve bilgilendirme merkezleri ile diğer birimler bulunmaktadır!
İleri Teknolojinin Vazgeçilemez Stratejik Hammadde Kaynağı olan nadir toprak elementlerinin ülkemizde bilinen cevherleşme sahalarının bilimsel yöntemlerle incelenmesi! Cevherleşmelerin oluşum mekanizmalarının ortaya konulması! Jeolojik/jeodinamik modellerin geliştirilmesi ve bu bilgiler ışığında potansiyel olabilecek sahaların araştırılmasını sağlamak!
Mevcut cevherleşme sahalarından temin edilecek örnek ve minerallerden ekonomik ve çevreye zarar vermeyen kimyasal yöntemlerle nadir toprak elementlerinin kazanılması ve zenginleştirilmesi üzerine bilimsel araştırma ve geliştirme çalışmaları yapmak!
Zenginleştirilecek olan nadir toprak elementlerinin metalürjik çalışmalarda kullanılmasına ve yüksek katma değerli yeni ürünlerin geliştirilmesine katkı sağlamak!
2023 ve sonraki ulusal hedefler kapsamında arttırılması planlanan ileri teknolojik faaliyetler için ihtiyaç duyulacak kritik öneme sahip hammadde kaynağının araştırılmasına ilaveten geleceğe yönelik üretim stratejilerinin oluşturulması ve rasyonel ekonomik politikalarının belirlenmesine destek vermek!
Nadir toprak elementlerinin uluslararası politikalar üzerinde var olan stratejik gücü ve günümüzde sürekli değişen dış politika dengeleri göz önüne alınarak, ülkemizin gelecekte dışa bağımlı olmadan kendi hammadde ihtiyacını karşılayabilmesine bilimsel katkıda bulunmak, şeklinde ifade edebiliriz!!
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Eskişehir’in dünyada tarihe geçen bir keşifle karşı karşıya olduğunu, 2011’de başlayan çalışmalarda, toplam 6 yıl içerisinde 125 bin 193 metre sondaj yapılmıştır! 59 bin 121 numune sahadan toplanmıştır! Bunların analizleri yapılmış ve analizler sonucunda da 694 milyon ton nadir toprak elementi keşfi gerçekleştirilmiştir! Bu keşifle dünyanın en büyük ikinci rezerv sahasıdır, şeklinde açıklamalarda bulundu!
Bakan Dönmez; Nadir elementlerin dünyada nadiren bulunmasından dolayı her zaman değerli olduğunu ve son derece değerli elementler! Dünyanın her yerinde bulunmadığı için de bunlara erişim o kadar kolay değildir! Son derece stratejik ve teknolojik ürünlerde kullanılan; Havacılık, savunma ve uzay sanayiin yanı sıra tıp sanayii olmak üzere birçok alanda az ya da çok miktarda olmakla birlikte kullanılan ürünler, olduğunu vurguladı!
Eskişehir ili Beylikova ilçesinde, 694 milyon ton nadir toprak elementi rezervi keşfedilmiştir! 17 farklı toprak elementinin bulunduğu rezerv, dünyada Çin’in 800 milyon tonluk rezervinin ardından ikinci en büyük rezerv olduğu! Nadir toprak elementleri, fiber optikten uydu haberleşmesine, akıllı füzelerden yakıt hücrelerine kadar 20’den fazla alanda kullanılmaktadır!